КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшү тарабынан, КРнын Эсептөө палатасынын 2022-жылга аудитордук иш планына ылайык, 2021-жылга карата мезгил аралыгындагы Чүй облусунун Кемин районунун жергиликтүү бюджеттеринин түзүлүшү жана аткарылышына, муниципалдык ишканалардын ишине жана республикалык бюджеттеги айрым мекемелердин бюджеттеринин аткарылышына шайкештик аудиттер жүргүзүлгөн.

Кемин районунда жүргүзүлгөн аудиттердин жыйынтыгында бардыгы: Аныкталган финансылык бузуулар -5 109,3 миң сомду түзгөн, анын ичинен:

- каражаттарды чыгымдоодогу бузуулар жана кемчиликтер – 4 951,0 миң сом, анын ичинен:

• эмгек акынын негизсиз төлөнүшү – 3 026,4 миң сом;
• эсеп берме суммаларды кошкондо, материалдык баалуулуктардын жана акча каражаттарынын негизсиз эсептен чыгарылышы – 46,0 миң сом;
• курулуш-куроо иштеринин көлөмдөрүнүн жогорулатылышы – 1 662,6 миң сом;
• мамлекеттик каражаттарды максатсыз пайдалануу – 20,0 миң сом;
• жашырылган дебитордук жана жогорулатылган кредитордук карыз – 196,0 миң сом;

- бюджеттин кошумча чегерилген кирешелери 158,3 миң сом, анын ичинен:

• салык жана бажы мыйзамдарын бузуу – 91,4 миң сом;
• бюджетке которулууга тиешелүү ижара акысы – 66,9 миң сом.

Аныкталган бюджеттин резервдери жана жоготуулары – 11 399,9 миң сом, анын ичинен:

• товардык-материалдык баалуулуктардын ченемден ашыкча чыгымдалышы – 1 419,0 миң сом;
• эмгек акыны төлөөдөгү бузуулар – 629,6 миң сом;
• КРнын Өкмөтүнүн, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары жана башка органдар тарабынан бюджетти түзүүдө анын киреше бөлүгүнүн көрсөткүчтөрүн азайтуу жана чыгаша бөлүгүнүн көрсөткүчтөрүн жогорулатуу менен колдонуудагы мыйзамдарга карама-каршы келген чечимдерди кабыл алынгандыгына байланыштуу, салык, бажы жана башка төлөмдөр боюнча жана бюджеттин чыгаша бөлүгү боюнча бюджеттин жоготуулары – 3 204,3 миң сом;
• бюджеттин башка резервдери жана жоготуулары – 6 147,0 миң сом.

Аныкталган рационалдуу эмес пайдаланылган каражаттар – 1 082,1 миң сом, анын ичинен:

• ТМБ нормативден ашык запастары жана эсептеги каражаттар– 1 082,1 миң сом.

Аудиттердин материалдары 2023-жылдын 6-июнунда КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн отурумунда каралган. Аныкталган финансылык бузууларды жана кемчиликтерди жоюу бонча аудит жүргүзүлгөн бардык жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына жазма буйруктар жөнөтүлгөн.

2021-2022-жылдар аралыгында Кызыл-Кыя шаарынын социалдык-экономикалык өнүгүүсүнүн натыйжалуулугуна, жергиликтүү өзүн-өзү башкаруу органдарынын бюджетинин түзүлүшүнө жана аткарылышына жүргүзүлгөн аудиттин жыйынтыгы боюнча, жалпы суммасы 1664,2 миң сомдук каржы бузуулары аныкталды.

Аудиттин жыйынтыгы менен жалпысынан 1664,2 миң сомдук каржы бузуулар аныкталды, анын ичинен:

• материалдык баалуулуктарды жана акча каражаттарды негизсиз чыгыштоолор 117,5 миң сом, андан сапар чыгымдарына ашыкча төлөөлөр 8,0 миң сом;
• курулуш иштерине кошуп жазуулар 1036,5 миң сом;
• мамлекеттик каражаттарды максатсыз пайдалануу 211,8 миң сом;
• дебитордук карыздарды бухгалтердик эсептен жашыруулар 298,4 миң сом.

Аныкталган каржы бузуулар толугу менен ордуна коюлууга тийиш болгон болсо, аудит учурунда 679,4 миң сом ордуна коюлган, ордуна коюлбаганы 984,8 миң сомду түздү. Мында сырткары 558,6 миң сомдук бюджеттик жоготуулар жана резервдер аныкталган, анын ичинен бюджеттик мекемелерди ашыкча каржылоо 550,0 миң сом, ченемден ашыкча чыгымдалган күйүүчу майлар 8,6 миң сомду түздү.

2021-2022-жылдар аралыгында Араван районунун социалдык-экономикалык өнүгүүсүн талдоосуна, айылдык аймактардын бюджеттеринин түзүлүшүнө жана аткарылышына жүргүзүлгөн аудиттин жыйынтыгы боюнча, 5 млн 322.6 миң сом жалпы суммасында каржы бузуулары аныкталды.

Аудиттин жүрүшүндө, ири суммадагы төмөнкүдөй каржы бузуулары аныкталды:

жалпысынан 5 млн 322.6 миң сомдук финансылык бузуулар аныкталды, анын ичинен жетишпестиктер 57,2 миң сом, каражаттарды сарптоодо кетирилген кемчилдиктер жана бузуулар 4960,1 миң сом, анын ичинен:

• эмгек акыны негизсиз төлөөлөр 224,2 миң сом;
• негизсиз чыгышталган акча каражаттары 127,5 миң сом;
• сапар чыгымдарына ашыкча төлөөлөр 47,1 мин сом;
• каражаттарды казыналыктан сырткары жумшоо 71,0 мин сом;
• курулуш иштерине кошуп жазуулар 4002,3 миң сом;
• бюджеттик каражаттарды максатсыз пайдалануу 423,5 миң сом;
• бухгалтердик эсептен дебитордук карыздарды жашыруулар 64,4 миң сом;
• бюджетке кошумча кирешелерди эсептөө 196,9 миң сом;
• социалдык фонддун бюджетине кошумча кирешелерди эсептөө 108,4 миң сомду түзгөн.

Аныкталган финансылык бузуулардын ичинен өндүрүүгө жатканы 5154,7 миң сом болсо, анын ичинен аудит убагында өндүрүлүп, ордуна коюлганы 1731,0 миң сом жана өндүрүлбөй калганы 3423,7 миң сомду түздү.

Жогоруда аталган финансылык бузуулардан сырткары 2369,2 миң сомдук бюджеттик жоготуулар жана резервдер аныкталды, анын ичинен:

• күйүүчү майларды ченемден ашыкча сарптоо 86,6 миң сом, андан 24,2 миң сом ордуна коюлган;
• эмгек акы төлөөдө кетирилген бузуулар 264,6 мин сом;
• электр энергиясын пайдалануудагы эрежелерди бузган себептүү салынган жазаналар 2018,0 миң сом;
• мамлекеттик сатып алууларды жүргузүүдөгү рационалдуу эмес пайдаланылган каражаттар 153,5 миң сом.

Аудиттин жыйынтыгы менен электр энергиясын пайдаланууда ири өлчөмдөгү бюджеттик жоготууларга жол берген Тепе-Коргон жана Керме-Тоо айыл өкмөттөрүнүн орто аралык актылары жана Тепе-Коргон айыл өкмөтүндөгү бюджеттик каражаттарды өздөштүрүүдө жол берилген 72,2 миң сомдук кошуп жазуулар боюнча материалдар укуктук баа берүү үчүн Ош облустук прокуратурасына жиберилди.

Бүгүн, 2023-жылдын 10-июнунда, Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын кызматкерлери ишембилик өткөрүштү.
Кыргыз Республикасынын Президентинин “Улуттук тазалык күнү жана 2023-2025-жылдар мезгилинде тиричилик калдыктарын иштетүү боюнча натыйжалуу инфраструктураны түзүү боюнча иш-аракеттер планы жөнүндө” Жарлыгын ишке ашыруу максатында массалык ишембилик өткөрүлүп жатат.
Эсептөө палатасынын жалпы жамааты ишембиликтин алкагында "Ала-Арча" Мамлекеттик жаратылыш паркына кетчү жолду тазалап чыгышты.

 КРнын Эсептөө палатасынын жаңы дайындалган кызматкерлерин адаптациялоо максатында, КРнын Эсептөө палатасынын тажрыйбалуу адистеринин ичиндеги тренерлер тарабынан, 2023-жылдын 9-июнунда техникалык окутуунун бекитилген программасы боюнча тренинг өткөрүлдү.

      Бул окутуу программасы Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын ишинин өзгөчөлүгүнө байланыштуу, төмөнкүдөй  актуалдуу темаларга басым жасалган: шайкештик аудити боюнча колдонмону, финансылык аудити боюнча колдонмону, жергиликтүү бюджеттерге аудит жүргүзүү боюнча колдонмону жана бузуулардын электрондук классификаторун практикада колдонуу.

       Окутуунун жүрүшүндө жаңы дайындалган кызматкерлерге аудиттин эл аралык стандарттарына ылайык аудит жүргүзүүнү уюштуруу процесси жана тобокелдиктерди баалоону жана аудитордук тандоону изилдөө боюнча кеңири маалымат берилди.

       Мындан тышкары, КРнын Эсептөө палатасында Кызматтык пайдалануу үчүн маалыматтарды камтыган документтер менен иштөө тартиби жөнүндө жобо, электрондук документтердин тутумдарын жана эсепке алууларын уюштуруу жана архивге өткөрүү үчүн көктөмөлөрдү түзүү, ошондой эле мамлекеттик кызматта мамлекеттик тилди билүү деңгээлин жогорулатуу.  

Ошондой эле, КРнын Президентинин 2020-жылдын 18-декабрындагы №64 “КРнын мамлекеттик башкаруусуна санариптик технологияларды киргизүүнү активдештирүү боюнча кечиктирилгис чаралар жөнүндө” Жарлыгын ишке ашыруу үчүн, реалдуу убакыт режиминде жаңы кызматкерлер үчүн “Infodocs” электрондук документ жүгүртүү тутумунда (ЭДЖТ) авторизация жүргүзүлүүдө, ЭДЖТ интерфейси документтерди тариздөө боюнча ЭДЖТда практикалык иш принциби көрсөтүлдү.

Урматтуу кесиптештер!
Сиздерди кесиптик майрамыңыздар – Кыргыз Республикасынын Финансы жана экономика кызматкерлеринин күнү менен куттуктайм!
Финансы-экономикалык системанын кызматкерлери өлкөдө жүргүзүлүп жаткан реформалардын көбүнүн активдүү катышуучулары жана демилгечилери болуп саналат.
Сиздердин жогорку кесипкөйлүгүңүздөр, ишиңиздерге конструктивдүү жана жоопкерчиликтүү мамилеңиздерден өлкөнүн экономикасын өнүктүрүүгө жана анын финансылык туруктуулугун камсыз кылууда эмгегиңиздер маанилүү экенин белгилегим келет.
Бир максатта болуу менен гана биз, республикабызды жакшы жакка өзгөртө алабыз, мекендештерибиздин туруктуу жашоосун камсыздай алабыз, анткени, мамлекеттик бюджеттин ар бир сомунун артында Кыргызстандын элинин эмгеги турат.
Сиздерге чын дилимден кесиптик ийгиликтерди, туруктуулукту жана финансылык ишмердикте жаңы жетишендиктерди каалайм!
Урматтоо менен, 
КР Эсептөө палатасынын төрагасы                                             А.Ш. Акматов 

5-июнда Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин Бюджет, экономикалык жана фискалдык саясат боюнча комитети “Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын 2022-жылдагы ишмердүүлүгү жөнүндө” Эсептөө палатасынын төрагасынын маалыматын укту.

Депутаттарга баяндаманы Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын төрагасы Алмазбек Акматов жасады.

Талкууда депутат Айбек Алтынбеков мамлекеттик органдарда текшерүүнүн жыйынтыгында аныкталган мыйзам бузуулар боюнча маселеге токтолду. «Мамлекеттин каржылык ресурстары жарандардын каражаттары болуп саналат, андыктан текшерүүлөрдү кылдат жана так жүргүзүү зарыл», - деп белгиледи депутат Базар-Коргон районунун жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын ишмердүүлүгүн текшерүү маселесин тактап. Эсептөө палатасынын өкүлдөрү Базар-Коргон району боюнча аудит бүтө электигин белгилешти.

Депутат Марлен Маматалиев аудиттин жыйынтыгы боюнча Эсептөө палатасынын бюджети жана бюджеттик каражаттардын ордун толтуруу маселесин тактады.  Алмазбек Акматов Эсептөө палатасынын бюджети 256 млн сомду түзүп, бүгүнкү күндө 7,5 млрд сомдон ашык каражат кайтарылганын, текшерүүнүн жыйынтыгы менен бул сумма көбөйөрүн белгиледи. Депутат Камила Талиева жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарында каржылык мыйзам бузуулар бюджеттик процессти билбегендиктен болуп жатканын айтты.

2-июнда КРнын Эсептөө палатасынын Ош ш, Ош, Жалал-Абад жана Баткен облустары боюнча аймктык бөлүнүшүнүн кызматкерлери үчүн «Программалык бюджеттештирүү» окуу программасы болуп өттү. 

Семинардын программасында «Программалык бюджеттин концепциясы» презентациясы камтылган. Артыкчылыктары. Программалык бюджетти түзүү үчүн мыйзамдык база. Уюштуруу аспектилери. ПНБнин түзүлүшүнүн негизги этаптары. Андан тышкары семинардын катышуучулары ПНБни түзүүнү, кароону жана ишке ашыруунун мөөнөттөрүн, ПНБни түзүүнүн негизги талаптарын жана ресурстук базаны талкуулашты.

Ошондой эле катышуучулар «Бюджеттик программанын паспорту. Бюджеттик программалардын аткарылышынын көрсөткүчтөрү». Бюджеттик программаларды ишке ашыруу боюнча иш-чаралардын планы. Бюджеттик программалардын аткарылышын көзөмөлдөө. Натыйжалуулуктун көрсөткүчтөрүнө жетишүү жөнүндөгү отчеттордун мазмуну. Отчеттук формалар. ПНБнин ишке ашыруу сыяктуу иштеги маанилүү аспектилерге да токтолушту.

Семинардын жыйынтыгында топтук сессияларга бөлүнүп, программалык бюджеттерди карап чыгууда жана эффективдүү индикаторлорго жетишүү боюнча отчеттуулукта эмнелерди эске алуу керектигин карап чыгышты.  

Окутуу ЮНИСЕФтин «Комплекстүү улуттук каржылоо механизмдери» программасынын колдоосу менен уюштурулду. 

Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров "Эсептөө палатасы жөнүндө" Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамына кол койду.

Конституциялык Мыйзам 2023-жылдын 4-майында Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган. Конституциялык Мыйзам менен Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын укуктук статусу, укуктук негиздери жана ишинин принциптери аныкталат.

Конституциялык Мыйзам Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы тарабынан Кыргыз Республикасынын бюджеттик системасынын бюджеттеринин аткарылышына, Эсептөө палатасынын компетенциясынын чегинде мамлекеттик жана муниципалдык менчиктин жана башка ресурстардын пайдаланылышына тышкы мамлекеттик аудитти жүргүзүү процессинде пайда болгон мамилелерди, ошондой эле Эсептөө палатасынын милдеттерин, функцияларын, ыйгарым укуктарын жана ишин уюштурууну жөнгө салат.

Балдарды коргоонун эл аралык күнүнүн алдында, КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн жетекчиси жана профсоюз комитетинин мүчөлөрү Ысык-Ата районунун Красная Речка айылында жайгашкан Красноречка атайын жалпы билим берүүчү (көмөкчү) жатакмектебинде болушту.

Интернатта 7 жаштан 17 жашка чейинки 155 бала жашап, билим алышат, анын ичинде окуучулар өлкөнүн ар кайсы региондорундагы аз камсыз болгон үй-бүлөлөрдүн, жетим жана ата-энесинин камкордугусуз калган балдар бар. Мектеп-интернаттын өзгөчөлүгү - бул жерде ар кандай оорулардан (ДЦП, жүрөк-кан тамыр оорулары, энурез ж.б.) жабыркаган акыл-эси жагынан кем балдар багылгандыгында. Балдарга майрмадык маанай тартуулоо максатында таттуулар, оюнчуктар жана интернатка муздаткыч белекке берилди. 

Аймактык бөлүнүштүн жетекчиси Туркбаев А. Б. балдарды жана жатак-мектептин кызматкерлерин келе жаткан майрамы менен куттуктап: "Биз сиздерге кам көрүп, муктаж болгон учурда жардам беришибиз керек. Бул жердеги ар бир бала көңүл бурууга муктаж жана алардын ар бири биздин сүйүүбүзгө жана камкордугубузга татыктуу!”- деп белгиледи.

Бүгүн, балдарды коргоонун эл аралык күнүндө КРнын Эсептөө палатасынын эмгек жамааты Бишкек шаарындагы "Акниет" оор кырдаалдагы балдар борборуна барып, белектерди берип, куттукташты. 
Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын төрагасы А.Ш.Акматов, аудитор Б.А. Рыскулиев, аппарат жетекчиси Н.Б. Осмонов, Профсоюз комитетинин төрагасы С.З. Утуров жана башка кызматкерлер бул жатак-мектебине барышып, балдарга жаркын маанай, шаттуу күн тартуулаган майрамы менен куттукташып, жакшы тилектерин, каалоолорун айтышты.
Эсептөө палатасынын төрагасы Алмазбек Акматов өз сөзүндө ар бир бала коргообузга, мээримибизге муктаж экенин белгиледи.
“Сиздерге кааларым, бактылуу балалык, ар дайым ден соолугуңарды чыңдоону унутпагыла. Келечекте адептүү, билимдүү, акылдуу, мекенчил болуп өскүлө. Улууларды урматтап, кичүүлөрдү сыйлаңыздар. Мекенибизди барктап сүйгүлө, анткени силер анын келечегисиңер. Кыялдангандан эч тартынбагыла, жаштын тилегин берет. Ошондой эле балдарды тарбиялап өстүрүүдө мугалимдердин эмгеги баа жеткис, бүт өмүрүңөрдү, билимиңерди арнап эмгектенип жатасыздар, сиздерге албан ийгиликтерди каалайм”, — деди Алмазбек Акматов
Чыгып сүйлөгөндөр, балдарга туура тарбия берип, илим-билимге сугарган, келечекте алардын мыкты инсан болуп чыгышына болгон күч-аракетин жумшаган, алар үчүн билимин жана өмүрүн арнаган мугалимдерге ыраазычылык билдиришти. 
Ошондой эле Эсептөө палатасынын кызматкерлери өз каражаттарына сатып алган, белектерди – телевизорлор, кондиционер, китептерди, таттууларды, мөмө жемиштерди, кеңсе товарларын беришип, балдарды жана алардын мугалимдерин, тарбиячыларын сүйүнтүштү.
Ал эми бул борбордун директору Мукарам Атамырзаева биринчи жолу мындай белектерди алып жатканын айтты. 
“18-жылдан бери эмгкетенип келем, бирок демөөрчүлүлөрдөн мындай жардам ала элек болчубуз. Убактыңыздарды бөлүп бизге келип жатканыңыздарга аябай кубанычтабыз. Сиздердин ишиңиздерге ийгилик каалайбыз”, — деди Атамырзаева
Эсептөө палатасы буга чейин да Ысык-Ата районунун Красноречка атайын жалпы билим берүүчү жатак-мектебинин окуучуларына компьютерлерди, эмеректерди жана килемдерди жардам катары беришкен. Мындай жардам берүү майрам күндөрү гана болбостон башка учурларда да боло берээрин аппарат жетекчиси Нурпаис Осмонов баса белгиледи.

Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшү тарабынан, 2021-жылга карата мезгил аралыгындагы Чүй облусунун Чүй районунун жергиликтүү бюджеттеринин түзүлүшүнө жана аткарылышына, республикалык бюджеттеги айрым мекемелердин бюджеттеринин аткарылышына шайкештик аудити жүргүзүлгөн.

Жүргүзүлгөн аудиттин жыйынтыгында 3 млн.791,3 миң сом каржы бузуулар аныкталган, анын ичинен:

- жетпей калуулар жана уурдоолор – 3,3 миң сом;

- каражаттары чыгымдоодогу бузуулар жана кемчиликтер 3 788,0 миң сом, анын ичинен:

• эмгек акыны негизсиз төлөөлөр –1 514,2 миң сом;
• эсеп берме суммаларды кошкондо, материалдык баалуулуктарды жана акча каражаттарын негизсиз эсептен чыгаруу – 25,7 миң сом;
• курулуш- куроо иштеринин көлөмдөрүнүн жогорулатылышы – 2 222,1 миң сом; 

- мамлекеттик насыяларды жана бюджеттик ссудаларды максатсыз пайдалануу - 26,0 миң сом.

Аныкталган бюджеттин резервдери жана жоготуулары – 1 687,1 миң сом, анын ичинен:

• эмгек акыны төлөөдөгү бузуулар – 1 412,2 миң сом;
• КРнын Өкмөтүнүн, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын жана башка органдардын кабыл алган чечимдерине байланыштуу, бюджеттин салык, бажы жана башка төлөмдөрү боюнча жана бюджеттин чыгаша бөлүгү боюнча бюджеттин жоготуулары – 274,9 миң сом;

Аныкталган рационалдуу эмес пайдаланылган каражаттар – 282,1 миң сом.

- материалдык баалулуктардын нормативден ашыкча запастары жана эсептеги каражаттар – 282,1 миң сомду түзгөн.

Аудиттин материалдары 2023-жылдын 22-майында КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн отурумунда каралган. Аныкталган финансылык бузууларды жана кемчиликтерди жоюу бонча аудит жүргүзүлгөн бардык жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына жазма буйруктар жөнөтүлгөн.

Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас областтары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн отурумунун чечими менен Кош-Коргон айыл өкмөтүнүн бюджетинин түзүлүшүнүн жана аткарылышынын шайкештик аудитинин материалдары ("Кош-Коргон айылындагы суткалык жөнгө салуу бассейнин механикалаштырылган тазалоо" объектиси боюнча подрядчы "Сууканалстрой" ЖЧКсы тарабынан иштердин көлөмдөрүнүн 1 101,8 миң сомго жогорулатылган факты боюнча), укуктук баа берүү үчүн Чүй облустук прокуратурасына жиберилген.

2023-жылдын 24-25-майында  Москва шаарында “Көп полярдуу дүйнөдөгү евразиялык интеграция” Экинчи Евразиялык форуму өтүүдө. Бул форумду өткөрүү Евразия экономикалык биримдигинин мамлекет башчыларынын катышуусунда Жогорку Евразиялык экономикалык кеңештин жыйынына туш келди.

Бул Форумдун алкагында «Инновациялык өнүгүү жана ЕАЭБ экономикаларынын өсүшүн камсыз кылуу: мамлекеттик институттардын натыйжалуулугу» темасындагы сессияга КРнын Эсептөө палатасынын аудитору Вадим Александрович Садовников катышууда. 

Бул иш-чаранын (сессиянын) негизги максаты - ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин жана алардын өнөктөштөрүнүн жогорку аудит органдары инновацияларды өнүктүрүү жана алдыңкы технологияларды киргизүү үчүн жагымдуу шарттарды түзүүгө салымдарын кошуу.

Сессиянын талкуусуна коюлган маселелер:

• Мамлекеттик башкаруунун сапатын камсыз кылуу: башкаруучу кадрларды даярдоо, коррупцияга каршы күрөшүү, өндүрүшкө инновациялык технологияларды киргизүүдө чечимдерди кабыл алуу процесстерин оптималдаштыруу, интеллектуалдык менчикти коргоо;
• Жогорку технологиялык рыноктор үчүн шарттарды түзүү жана технологиялык суверенитетке жетишүү;
• Жогорку технологиялык ишкердик: чакырыктар жана мүмкүнчүлүктөр;
• Инновациялык кластерлерди түзүү: колдоо куралдары;
• Инновацияларды өнүктүрүүдө өнүктүрүү институттарынын ролу;
• Илимий кадрларды тынымсыз жаңыртуу үчүн ыңгайлуу жагдай түзүү: тийиштүү шарттарды түзүү.

КРнын Эсептөө палатасы «Кыргызиндустрия» ААКнын 2022-жылга карата ишмердүүлүгүнө аудит жүргүзгөн.

«Кыргызиндустрия» ААКсын түзүүнүн негизги максаты - өнөр жайды модернизациялоону камсыз кылуу, мамлекеттик үлүшү бар чарбалык субъекттерди эффективдүү башкаруу болуп саналат.

Уставдык капитал катары бөлүнгөн 1 млрд сомдун 84,3%ы же 843,5 млн сому «Кыргызиндустрия» ААКсы жаңыдан түзүлгөн ишканалардын уставдык капиталына чегерилген жана Өкмөттүн токтому менен берилген мамлекеттик үлүшү бар 16 ишкананы реанимациялоого багытталган эмес. Анын ичинен 2022-жылы 245,2 млн сом (29%) өнөр жайга тиешеси жок долбоорлорго бөлүнгөн.

«Кыргызиндустрия» АККсынын 2022-2025-жылдарга өнүктүрүүгө бекитилген программасында (2022-жылдын 25-апрелиндеги) жана аны ишке ашыруу боюнча иш-чаралардын планында мамлекеттик үлүшү бар иштеп жаткан чарбакер субъекттерди модернизациялоо боюнча чаралар каралган эмес.

Түзүлүп жаткан ишканалардын уставдык капиталына чегерүү боюнча «Кыргызиндустрия» ААКсынын карызы жалпысынан 4,6 млрд сомду түзгөн.

«Кыргызиндустрия» ААКсынын мамлекеттик үлүшү бар ишканаларды реанимациялоо үчүн жеке жүгүртүүдөгү каражаттары калган эмес.

«Кыргызиндустрия» ААКсынын Президенти, ишкананын Уставынын 86 жана 94-пункттарынын 10-бөлүгүн бузуу менен, «Кыргызиндустрия» ААКсынын бирден бир акционери КРнын Министрлер Кабинетинин макулдугусуз, жалпы суммасы 3,5 млрд сомдук уставдык капиталы бар биргелешкен ишканаларды түзүү боюнча ири келишимдерди түзгөн.

Текшерүүнүн жүрүшүндө «Кыргызиндустрия» ААКсы тарабынан түзүлгөн айрым ишканаларда «Кыргызиндустрия» ААКсынын негизги кызматкерлери, ошол эле учурда иш каналардын негиздөөчүлөрү катары да көрсөтүлгөнү аныкталган.

«Кыргызиндустрия» ААКсынын  түзүмүндө төрт вице-президент, аппарат жетекчиси, президенттин эки кеңешчиси жана бир жардамчысы болушу каралган.

Жетекчи персоналдын жылдык эмгек акы фондусу 16,2 миллион сомду, же жалпы эмгек акы фондусунун 15 пайыздан ашыгын түзөт. Жалпы 65 персонал эмгектенсе, анын 31 бирдиги, же 47,6%ы жетекчиликке туура келет.

«Кыргызиндустрия» ААКсына мыйзамдуу түрдө берилбеген объектилерди оңдоо иштери боюнча сот тарабынан камакка алуулар бар, алдын ала төлөм катары 39,6 млн сом багытталган, бул Компаниянын 39,6 млн сом суммадан ашык каражатын жоготуунун жогору тобокелдиги бар экендигин көрсөтүп турат.

«Кыргызиндустрия» АККсынын 2022-2025-жылдарга өнүктүрүү программасына карата иш-чаралар планынын 18-пунктун бузуу менен, Компаниянын эсеп саясаты иштелип чыккан эмес жана ишке ашырылган эмес.

«Кыргызиндустрия» ААКсынын катышуусу менен түзүлгөн чарбалык субъекттерде аныкталган дал келбестиктер:

• КРнын «Мамлекеттик сатып алуулар жөнүндө» Мыйзамынын 51-беренесин бузуу менен, 03.04. 2015-жылдын № 72 (2022-жылдын 15-майына чейин колдонулган) мамлекеттик сатып алуу жол-жоболорун өткөрбөстөн туруп,  2022-жылдын 15-апрелинде колдонулган металл түтүктөрдү сатып алуу боюнча «Алай-Барстары» ЖЧКсы менен «Сателлит -2005» ААКсынын ортосунда 36,0 млн сомго келишим түзүлгөн.
• «Бухгалтердик эсеп жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамын бузуу менен,  «Алай Барстары» ЖЧКсына таандык 23,8 млн сомдук турак жай түрүндөгү финансылык актив отчетто көрсөтүлгөн эмес. Долбоордун алкагында аталган кыймылсыз мүлктү пайдалануу каралган эмес, анткени, турак жай Бишкек шаарында, ал эми курулуш объектиси Алай районунда жайгашкан.
• 2022-жылдын башталышында бухгалтердик баланста калдыктар жок болгондуктан, 01.01.2023-жылга карата көрсөтүлгөн  маалыматтар “Би кей медикеар” ЖЧКсынын реалдуу финансылык абалын билдирбейт. Буга байланыштуу, аудит  “Би кей медикеар” ЖЧКсынын 2022-жылга финансылык абалы жөнүндө отчетунда көрсөтүлгөн маалыматтардын тууралыгы жана аныктыгы жөнүндө жетиштүү кепилдик ала алган жок. 1,0 миң сомдук уставдык капиталы бар “Би кей медикеар” ЖЧКсы  «Кыргызиндустрия» ААКсы тарабынан   49,6 млн сомго бааланып сатылып алынган.
• «Кыргызпластик» ЖЧКсынын балансында 20,3 млн сом суммасында жашырылган дебитордук карыздар аныкталган.
• Мамлекеттик каттоодон өткөндөн тартып, 2022-жылдын аягына чейин «Кыргызэлектроникс» ЖЧКсы жана «Кыргызэйрвейс» ЖЧКсы уставдарда каралган милдеттерди жана максаттарды ишке ашыруу боюнча иш-чараларды жүргүзгөн эмес. Бул ишканаларды күтүүгө   багытталган чыгымдар тиешелүү түрдө 2,2 миллион сомду жана 1,8 миллион сомду түзгөн.

Аудиттин жыйынтыгы боюнча:

— Кыргыз Республикасынын Президентине – аудиттин жыйынтыктары жөнүндө маалымат жана отчет;

— Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине - отчет;

— Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетине - отчет жана сунуш;

— Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигине караштуу Мамлекеттик салык кызматына - маалымат;

— «Кыргызиндустрия» ачык акционердик коомуна - отчет, жазма буйрук жана сунуш;

— Кыргыз Республикасынын Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетине - аныкталган мыйзам бузуулары жөнүндө маалымат укуктук баа берүү үчүн жөнөтүлгөн.

КРнын Министрлер Кабинетинин 2023-жылдын 11-мартындагы №138 "Террористтик коркунучтун деңгээлдери, аларды киргизүүнүн тартиби жана инсандын, коомдун жана мамлекеттин коопсуздугун камсыздоо боюнча кошумча чаралар жөнүндө жобону бекитүү тууралуу" токтомун ишке ашыруу максатында, 2023-жылдын 17-майында КРнын Эсептөө палатасынын кызматкерлерине коопсуздук чаралары боюнча окутуу өткөрүлдү.

Окутуунун алкагында Эсептөө палатасынын кызматкерлери жер титирөө болгон учурда коопсуздукту камсыз кылуунун заманбап ыкмалары, ошондой эле террордук коркунуч учурундагы иш-аракеттерди, биринчи жардам көрсөтүүнү жана эвакуациялоо боюнча керектүү маалыматтарды алышты.

Окутууну КРнын  Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин алдындагы Жарандык коргонуунун адистерин даярдоо жана кайра даярдоо борборунун тажрыйбалуу адистери өткөрдү.

Бүгүн, 17-майдагы Жогорку Кеңештин жыйынында Байгазаков Алимжан Топчубаевич Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын аудиторунун кызмат ордуна шайланды.

Алимжан Байгазаковдун талапкерлиги Жогорку Кеңештин “Альянс” фракциясы тарабынан сунушталган. Фракция лидери Жанарбек Акаев талапкер тууралуу маалымат берип, анын эмгек тажрыйбасына учкай токтолду.

Жашыруун электрондук добуш берүүнүн жыйынтыгында Алимжан Байгазаковдун талапкерлиги колдоо тапты.

Байгазаков 2018-жылдан бери аудитор болуп иштеп келген, бирок анын ыйгарым укуктары аяктагандыгына байланыштуу анын талапкерлиги кайра шайланган.

Урматтуу мекендештер! Ардактуу ардагерлер!
Сиздерди Эсептөө палатасынын жамаатынын атынан жана жеке өзүмдүн атыман 9-май Улуу Жеңиш майрамы менен чын дилимден куттуктайм!

9-Май – Ата-бабаларыбыздын өлбөс-өчпөс эрдигин даңазалаган, көп улуттуу элибиздин биримдиги жана ынтымагы менен жаркын жашоону тартуулаган Жеңиш күнү! Даңктуу тарыхыбыз менен элибиз дайыма тынчтыктын, ынтымактын майрамы катары белгилеп келишет.

Бул күндө биз келечек муундун бейпил жашоосу үчүн согуш талааларында жана тылда жан аябай салгылашып отуруп фашизмди жеңген ата-бабаларыбыздын теңдешсиз эрдигин өзгөчө сыймыктануу, ыраазычылык сезимдер менен эстейбиз. 

Советтик Армиянын катарында 360 миңден ашуун жердешибиз баатырларча салгылашкан. Алардын ысымдары согуштун даңктуу таржымалында түбөлүккө жазылып калды.

Урматтуу мекендештер!
Ар бирибиздин үйүбүздө жакшылык жылоолоп, Кадырман карыларыбыздын жүзүнөн бакыт нуру чачырасын жана Энелерибиздин көз жашы мындан ары эч качан төгүлбөсүн!

Сиздерге терең таазим этип,
Эсептөө палатасынын төрөгасы 
Алмазбек Акматов.

Урматтуу кыргызстандыктар!
Бүгүн биз эркиндигибиздин жана эгемендүүлүгүбүздүн негизи болгон Конституция күнүн белгилеп жатабыз. Бул күн ар бир адамдын укугун жана эркиндигин сыйлаган өлкөдө жашап жатканыбызды эске салат.
Конституция – жарандардын укуктарын жана милдеттерин аныктаган, ошондой эле алардын таламдарын коргоого кепилдик берген мамлекетибиздин негизги мыйзамы. Ар бир адамга бирдей шарт түзүп, мамлекетибиздин туруктуулугун, гүлдөп-өнүгүшүн камсыздайт.
Конституция күнү – Мекенибиз үчүн, анын жетишкендиктери жана прогресси үчүн сыймыктануучу күн. 
Баарыңыздарды Конституция күнү менен куттуктайм! Баарыбызга ачык асман, Мекенибизге бакубатчылык жана гүлдөп өнүгүү каалайм. Конституциябыз ар дайым укугубузду, эркиндигибизди коргоп, тынчтыкта, ынтымакта жашайлы.
Урматтоо менен,
Алмазбек Акматов

Бүгүн, 4-майдагы Жогорку Кеңештин жыйынында “Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы жөнүндөгү” конституциялык мыйзамдын долбоору үчүнчү окууда каралды.

Жыйында Бюджет, экономикалык жана фискалдык саясат боюнча комитеттин төрагасы Данияр Төлөнов баяндама жасады.

Алсак, сунушталган мыйзам долбоору Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын укуктук макамын, ишинин негиздерин жана принциптерин аныктайт. Муну менен катар аудиттин жогорку органдарынын эл аралык стандарттарын, Кыргыз Республикасынын Бюджеттик кодексинин жана башка мыйзамдарынын жоболорун эске алуу менен Эсептөө палатасынын милдеттери, функциялары жана ыйгарым укуктары конкреттештирилет.

Жыйынтыгында мыйзам долбооруна добуш берилип, колдоо тапты.

Бүгүн, 2023-жылдын 29-апрелинде, Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын кызматкерлери ишембилик өткөрүштү.
Кыргыз Республикасынын Президентинин “Улуттук тазалык күнү жана 2023-2025-жылдар мезгилинде тиричилик калдыктарын иштетүү боюнча натыйжалуу инфраструктураны түзүү боюнча иш-аракеттер планы жөнүндө” Жарлыгын ишке ашыруу максатында массалык ишембилик өткөрүлүп жатат.
Эсептөө палатасынын жалпы жамааты ишембиликтин алкагында "Ала-Арча" Мамлекеттик жаратылыш паркына кетчү жолду тазалап чыгышты.