Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров "Эсептөө палатасы жөнүндө" Кыргыз Республикасынын конституциялык Мыйзамына кол койду.

Конституциялык Мыйзам 2023-жылдын 4-майында Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган. Конституциялык Мыйзам менен Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын укуктук статусу, укуктук негиздери жана ишинин принциптери аныкталат.

Конституциялык Мыйзам Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы тарабынан Кыргыз Республикасынын бюджеттик системасынын бюджеттеринин аткарылышына, Эсептөө палатасынын компетенциясынын чегинде мамлекеттик жана муниципалдык менчиктин жана башка ресурстардын пайдаланылышына тышкы мамлекеттик аудитти жүргүзүү процессинде пайда болгон мамилелерди, ошондой эле Эсептөө палатасынын милдеттерин, функцияларын, ыйгарым укуктарын жана ишин уюштурууну жөнгө салат.

Балдарды коргоонун эл аралык күнүнүн алдында, КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн жетекчиси жана профсоюз комитетинин мүчөлөрү Ысык-Ата районунун Красная Речка айылында жайгашкан Красноречка атайын жалпы билим берүүчү (көмөкчү) жатакмектебинде болушту.

Интернатта 7 жаштан 17 жашка чейинки 155 бала жашап, билим алышат, анын ичинде окуучулар өлкөнүн ар кайсы региондорундагы аз камсыз болгон үй-бүлөлөрдүн, жетим жана ата-энесинин камкордугусуз калган балдар бар. Мектеп-интернаттын өзгөчөлүгү - бул жерде ар кандай оорулардан (ДЦП, жүрөк-кан тамыр оорулары, энурез ж.б.) жабыркаган акыл-эси жагынан кем балдар багылгандыгында. Балдарга майрмадык маанай тартуулоо максатында таттуулар, оюнчуктар жана интернатка муздаткыч белекке берилди. 

Аймактык бөлүнүштүн жетекчиси Туркбаев А. Б. балдарды жана жатак-мектептин кызматкерлерин келе жаткан майрамы менен куттуктап: "Биз сиздерге кам көрүп, муктаж болгон учурда жардам беришибиз керек. Бул жердеги ар бир бала көңүл бурууга муктаж жана алардын ар бири биздин сүйүүбүзгө жана камкордугубузга татыктуу!”- деп белгиледи.

Бүгүн, балдарды коргоонун эл аралык күнүндө КРнын Эсептөө палатасынын эмгек жамааты Бишкек шаарындагы "Акниет" оор кырдаалдагы балдар борборуна барып, белектерди берип, куттукташты. 
Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын төрагасы А.Ш.Акматов, аудитор Б.А. Рыскулиев, аппарат жетекчиси Н.Б. Осмонов, Профсоюз комитетинин төрагасы С.З. Утуров жана башка кызматкерлер бул жатак-мектебине барышып, балдарга жаркын маанай, шаттуу күн тартуулаган майрамы менен куттукташып, жакшы тилектерин, каалоолорун айтышты.
Эсептөө палатасынын төрагасы Алмазбек Акматов өз сөзүндө ар бир бала коргообузга, мээримибизге муктаж экенин белгиледи.
“Сиздерге кааларым, бактылуу балалык, ар дайым ден соолугуңарды чыңдоону унутпагыла. Келечекте адептүү, билимдүү, акылдуу, мекенчил болуп өскүлө. Улууларды урматтап, кичүүлөрдү сыйлаңыздар. Мекенибизди барктап сүйгүлө, анткени силер анын келечегисиңер. Кыялдангандан эч тартынбагыла, жаштын тилегин берет. Ошондой эле балдарды тарбиялап өстүрүүдө мугалимдердин эмгеги баа жеткис, бүт өмүрүңөрдү, билимиңерди арнап эмгектенип жатасыздар, сиздерге албан ийгиликтерди каалайм”, — деди Алмазбек Акматов
Чыгып сүйлөгөндөр, балдарга туура тарбия берип, илим-билимге сугарган, келечекте алардын мыкты инсан болуп чыгышына болгон күч-аракетин жумшаган, алар үчүн билимин жана өмүрүн арнаган мугалимдерге ыраазычылык билдиришти. 
Ошондой эле Эсептөө палатасынын кызматкерлери өз каражаттарына сатып алган, белектерди – телевизорлор, кондиционер, китептерди, таттууларды, мөмө жемиштерди, кеңсе товарларын беришип, балдарды жана алардын мугалимдерин, тарбиячыларын сүйүнтүштү.
Ал эми бул борбордун директору Мукарам Атамырзаева биринчи жолу мындай белектерди алып жатканын айтты. 
“18-жылдан бери эмгкетенип келем, бирок демөөрчүлүлөрдөн мындай жардам ала элек болчубуз. Убактыңыздарды бөлүп бизге келип жатканыңыздарга аябай кубанычтабыз. Сиздердин ишиңиздерге ийгилик каалайбыз”, — деди Атамырзаева
Эсептөө палатасы буга чейин да Ысык-Ата районунун Красноречка атайын жалпы билим берүүчү жатак-мектебинин окуучуларына компьютерлерди, эмеректерди жана килемдерди жардам катары беришкен. Мындай жардам берүү майрам күндөрү гана болбостон башка учурларда да боло берээрин аппарат жетекчиси Нурпаис Осмонов баса белгиледи.

Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшү тарабынан, 2021-жылга карата мезгил аралыгындагы Чүй облусунун Чүй районунун жергиликтүү бюджеттеринин түзүлүшүнө жана аткарылышына, республикалык бюджеттеги айрым мекемелердин бюджеттеринин аткарылышына шайкештик аудити жүргүзүлгөн.

Жүргүзүлгөн аудиттин жыйынтыгында 3 млн.791,3 миң сом каржы бузуулар аныкталган, анын ичинен:

- жетпей калуулар жана уурдоолор – 3,3 миң сом;

- каражаттары чыгымдоодогу бузуулар жана кемчиликтер 3 788,0 миң сом, анын ичинен:

• эмгек акыны негизсиз төлөөлөр –1 514,2 миң сом;
• эсеп берме суммаларды кошкондо, материалдык баалуулуктарды жана акча каражаттарын негизсиз эсептен чыгаруу – 25,7 миң сом;
• курулуш- куроо иштеринин көлөмдөрүнүн жогорулатылышы – 2 222,1 миң сом; 

- мамлекеттик насыяларды жана бюджеттик ссудаларды максатсыз пайдалануу - 26,0 миң сом.

Аныкталган бюджеттин резервдери жана жоготуулары – 1 687,1 миң сом, анын ичинен:

• эмгек акыны төлөөдөгү бузуулар – 1 412,2 миң сом;
• КРнын Өкмөтүнүн, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын жана башка органдардын кабыл алган чечимдерине байланыштуу, бюджеттин салык, бажы жана башка төлөмдөрү боюнча жана бюджеттин чыгаша бөлүгү боюнча бюджеттин жоготуулары – 274,9 миң сом;

Аныкталган рационалдуу эмес пайдаланылган каражаттар – 282,1 миң сом.

- материалдык баалулуктардын нормативден ашыкча запастары жана эсептеги каражаттар – 282,1 миң сомду түзгөн.

Аудиттин материалдары 2023-жылдын 22-майында КРнын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас облустары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн отурумунда каралган. Аныкталган финансылык бузууларды жана кемчиликтерди жоюу бонча аудит жүргүзүлгөн бардык жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына жазма буйруктар жөнөтүлгөн.

Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас областтары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн отурумунун чечими менен Кош-Коргон айыл өкмөтүнүн бюджетинин түзүлүшүнүн жана аткарылышынын шайкештик аудитинин материалдары ("Кош-Коргон айылындагы суткалык жөнгө салуу бассейнин механикалаштырылган тазалоо" объектиси боюнча подрядчы "Сууканалстрой" ЖЧКсы тарабынан иштердин көлөмдөрүнүн 1 101,8 миң сомго жогорулатылган факты боюнча), укуктук баа берүү үчүн Чүй облустук прокуратурасына жиберилген.

2023-жылдын 24-25-майында  Москва шаарында “Көп полярдуу дүйнөдөгү евразиялык интеграция” Экинчи Евразиялык форуму өтүүдө. Бул форумду өткөрүү Евразия экономикалык биримдигинин мамлекет башчыларынын катышуусунда Жогорку Евразиялык экономикалык кеңештин жыйынына туш келди.

Бул Форумдун алкагында «Инновациялык өнүгүү жана ЕАЭБ экономикаларынын өсүшүн камсыз кылуу: мамлекеттик институттардын натыйжалуулугу» темасындагы сессияга КРнын Эсептөө палатасынын аудитору Вадим Александрович Садовников катышууда. 

Бул иш-чаранын (сессиянын) негизги максаты - ЕАЭБге мүчө мамлекеттердин жана алардын өнөктөштөрүнүн жогорку аудит органдары инновацияларды өнүктүрүү жана алдыңкы технологияларды киргизүү үчүн жагымдуу шарттарды түзүүгө салымдарын кошуу.

Сессиянын талкуусуна коюлган маселелер:

• Мамлекеттик башкаруунун сапатын камсыз кылуу: башкаруучу кадрларды даярдоо, коррупцияга каршы күрөшүү, өндүрүшкө инновациялык технологияларды киргизүүдө чечимдерди кабыл алуу процесстерин оптималдаштыруу, интеллектуалдык менчикти коргоо;
• Жогорку технологиялык рыноктор үчүн шарттарды түзүү жана технологиялык суверенитетке жетишүү;
• Жогорку технологиялык ишкердик: чакырыктар жана мүмкүнчүлүктөр;
• Инновациялык кластерлерди түзүү: колдоо куралдары;
• Инновацияларды өнүктүрүүдө өнүктүрүү институттарынын ролу;
• Илимий кадрларды тынымсыз жаңыртуу үчүн ыңгайлуу жагдай түзүү: тийиштүү шарттарды түзүү.

КРнын Эсептөө палатасы «Кыргызиндустрия» ААКнын 2022-жылга карата ишмердүүлүгүнө аудит жүргүзгөн.

«Кыргызиндустрия» ААКсын түзүүнүн негизги максаты - өнөр жайды модернизациялоону камсыз кылуу, мамлекеттик үлүшү бар чарбалык субъекттерди эффективдүү башкаруу болуп саналат.

Уставдык капитал катары бөлүнгөн 1 млрд сомдун 84,3%ы же 843,5 млн сому «Кыргызиндустрия» ААКсы жаңыдан түзүлгөн ишканалардын уставдык капиталына чегерилген жана Өкмөттүн токтому менен берилген мамлекеттик үлүшү бар 16 ишкананы реанимациялоого багытталган эмес. Анын ичинен 2022-жылы 245,2 млн сом (29%) өнөр жайга тиешеси жок долбоорлорго бөлүнгөн.

«Кыргызиндустрия» АККсынын 2022-2025-жылдарга өнүктүрүүгө бекитилген программасында (2022-жылдын 25-апрелиндеги) жана аны ишке ашыруу боюнча иш-чаралардын планында мамлекеттик үлүшү бар иштеп жаткан чарбакер субъекттерди модернизациялоо боюнча чаралар каралган эмес.

Түзүлүп жаткан ишканалардын уставдык капиталына чегерүү боюнча «Кыргызиндустрия» ААКсынын карызы жалпысынан 4,6 млрд сомду түзгөн.

«Кыргызиндустрия» ААКсынын мамлекеттик үлүшү бар ишканаларды реанимациялоо үчүн жеке жүгүртүүдөгү каражаттары калган эмес.

«Кыргызиндустрия» ААКсынын Президенти, ишкананын Уставынын 86 жана 94-пункттарынын 10-бөлүгүн бузуу менен, «Кыргызиндустрия» ААКсынын бирден бир акционери КРнын Министрлер Кабинетинин макулдугусуз, жалпы суммасы 3,5 млрд сомдук уставдык капиталы бар биргелешкен ишканаларды түзүү боюнча ири келишимдерди түзгөн.

Текшерүүнүн жүрүшүндө «Кыргызиндустрия» ААКсы тарабынан түзүлгөн айрым ишканаларда «Кыргызиндустрия» ААКсынын негизги кызматкерлери, ошол эле учурда иш каналардын негиздөөчүлөрү катары да көрсөтүлгөнү аныкталган.

«Кыргызиндустрия» ААКсынын  түзүмүндө төрт вице-президент, аппарат жетекчиси, президенттин эки кеңешчиси жана бир жардамчысы болушу каралган.

Жетекчи персоналдын жылдык эмгек акы фондусу 16,2 миллион сомду, же жалпы эмгек акы фондусунун 15 пайыздан ашыгын түзөт. Жалпы 65 персонал эмгектенсе, анын 31 бирдиги, же 47,6%ы жетекчиликке туура келет.

«Кыргызиндустрия» ААКсына мыйзамдуу түрдө берилбеген объектилерди оңдоо иштери боюнча сот тарабынан камакка алуулар бар, алдын ала төлөм катары 39,6 млн сом багытталган, бул Компаниянын 39,6 млн сом суммадан ашык каражатын жоготуунун жогору тобокелдиги бар экендигин көрсөтүп турат.

«Кыргызиндустрия» АККсынын 2022-2025-жылдарга өнүктүрүү программасына карата иш-чаралар планынын 18-пунктун бузуу менен, Компаниянын эсеп саясаты иштелип чыккан эмес жана ишке ашырылган эмес.

«Кыргызиндустрия» ААКсынын катышуусу менен түзүлгөн чарбалык субъекттерде аныкталган дал келбестиктер:

• КРнын «Мамлекеттик сатып алуулар жөнүндө» Мыйзамынын 51-беренесин бузуу менен, 03.04. 2015-жылдын № 72 (2022-жылдын 15-майына чейин колдонулган) мамлекеттик сатып алуу жол-жоболорун өткөрбөстөн туруп,  2022-жылдын 15-апрелинде колдонулган металл түтүктөрдү сатып алуу боюнча «Алай-Барстары» ЖЧКсы менен «Сателлит -2005» ААКсынын ортосунда 36,0 млн сомго келишим түзүлгөн.
• «Бухгалтердик эсеп жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамын бузуу менен,  «Алай Барстары» ЖЧКсына таандык 23,8 млн сомдук турак жай түрүндөгү финансылык актив отчетто көрсөтүлгөн эмес. Долбоордун алкагында аталган кыймылсыз мүлктү пайдалануу каралган эмес, анткени, турак жай Бишкек шаарында, ал эми курулуш объектиси Алай районунда жайгашкан.
• 2022-жылдын башталышында бухгалтердик баланста калдыктар жок болгондуктан, 01.01.2023-жылга карата көрсөтүлгөн  маалыматтар “Би кей медикеар” ЖЧКсынын реалдуу финансылык абалын билдирбейт. Буга байланыштуу, аудит  “Би кей медикеар” ЖЧКсынын 2022-жылга финансылык абалы жөнүндө отчетунда көрсөтүлгөн маалыматтардын тууралыгы жана аныктыгы жөнүндө жетиштүү кепилдик ала алган жок. 1,0 миң сомдук уставдык капиталы бар “Би кей медикеар” ЖЧКсы  «Кыргызиндустрия» ААКсы тарабынан   49,6 млн сомго бааланып сатылып алынган.
• «Кыргызпластик» ЖЧКсынын балансында 20,3 млн сом суммасында жашырылган дебитордук карыздар аныкталган.
• Мамлекеттик каттоодон өткөндөн тартып, 2022-жылдын аягына чейин «Кыргызэлектроникс» ЖЧКсы жана «Кыргызэйрвейс» ЖЧКсы уставдарда каралган милдеттерди жана максаттарды ишке ашыруу боюнча иш-чараларды жүргүзгөн эмес. Бул ишканаларды күтүүгө   багытталган чыгымдар тиешелүү түрдө 2,2 миллион сомду жана 1,8 миллион сомду түзгөн.

Аудиттин жыйынтыгы боюнча:

— Кыргыз Республикасынын Президентине – аудиттин жыйынтыктары жөнүндө маалымат жана отчет;

— Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине - отчет;

— Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетине - отчет жана сунуш;

— Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигине караштуу Мамлекеттик салык кызматына - маалымат;

— «Кыргызиндустрия» ачык акционердик коомуна - отчет, жазма буйрук жана сунуш;

— Кыргыз Республикасынын Улуттук коопсуздук мамлекеттик комитетине - аныкталган мыйзам бузуулары жөнүндө маалымат укуктук баа берүү үчүн жөнөтүлгөн.

КРнын Министрлер Кабинетинин 2023-жылдын 11-мартындагы №138 "Террористтик коркунучтун деңгээлдери, аларды киргизүүнүн тартиби жана инсандын, коомдун жана мамлекеттин коопсуздугун камсыздоо боюнча кошумча чаралар жөнүндө жобону бекитүү тууралуу" токтомун ишке ашыруу максатында, 2023-жылдын 17-майында КРнын Эсептөө палатасынын кызматкерлерине коопсуздук чаралары боюнча окутуу өткөрүлдү.

Окутуунун алкагында Эсептөө палатасынын кызматкерлери жер титирөө болгон учурда коопсуздукту камсыз кылуунун заманбап ыкмалары, ошондой эле террордук коркунуч учурундагы иш-аракеттерди, биринчи жардам көрсөтүүнү жана эвакуациялоо боюнча керектүү маалыматтарды алышты.

Окутууну КРнын  Өзгөчө кырдаалдар министрлигинин алдындагы Жарандык коргонуунун адистерин даярдоо жана кайра даярдоо борборунун тажрыйбалуу адистери өткөрдү.

Бүгүн, 17-майдагы Жогорку Кеңештин жыйынында Байгазаков Алимжан Топчубаевич Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын аудиторунун кызмат ордуна шайланды.

Алимжан Байгазаковдун талапкерлиги Жогорку Кеңештин “Альянс” фракциясы тарабынан сунушталган. Фракция лидери Жанарбек Акаев талапкер тууралуу маалымат берип, анын эмгек тажрыйбасына учкай токтолду.

Жашыруун электрондук добуш берүүнүн жыйынтыгында Алимжан Байгазаковдун талапкерлиги колдоо тапты.

Байгазаков 2018-жылдан бери аудитор болуп иштеп келген, бирок анын ыйгарым укуктары аяктагандыгына байланыштуу анын талапкерлиги кайра шайланган.

Урматтуу мекендештер! Ардактуу ардагерлер!
Сиздерди Эсептөө палатасынын жамаатынын атынан жана жеке өзүмдүн атыман 9-май Улуу Жеңиш майрамы менен чын дилимден куттуктайм!

9-Май – Ата-бабаларыбыздын өлбөс-өчпөс эрдигин даңазалаган, көп улуттуу элибиздин биримдиги жана ынтымагы менен жаркын жашоону тартуулаган Жеңиш күнү! Даңктуу тарыхыбыз менен элибиз дайыма тынчтыктын, ынтымактын майрамы катары белгилеп келишет.

Бул күндө биз келечек муундун бейпил жашоосу үчүн согуш талааларында жана тылда жан аябай салгылашып отуруп фашизмди жеңген ата-бабаларыбыздын теңдешсиз эрдигин өзгөчө сыймыктануу, ыраазычылык сезимдер менен эстейбиз. 

Советтик Армиянын катарында 360 миңден ашуун жердешибиз баатырларча салгылашкан. Алардын ысымдары согуштун даңктуу таржымалында түбөлүккө жазылып калды.

Урматтуу мекендештер!
Ар бирибиздин үйүбүздө жакшылык жылоолоп, Кадырман карыларыбыздын жүзүнөн бакыт нуру чачырасын жана Энелерибиздин көз жашы мындан ары эч качан төгүлбөсүн!

Сиздерге терең таазим этип,
Эсептөө палатасынын төрөгасы 
Алмазбек Акматов.

Урматтуу кыргызстандыктар!
Бүгүн биз эркиндигибиздин жана эгемендүүлүгүбүздүн негизи болгон Конституция күнүн белгилеп жатабыз. Бул күн ар бир адамдын укугун жана эркиндигин сыйлаган өлкөдө жашап жатканыбызды эске салат.
Конституция – жарандардын укуктарын жана милдеттерин аныктаган, ошондой эле алардын таламдарын коргоого кепилдик берген мамлекетибиздин негизги мыйзамы. Ар бир адамга бирдей шарт түзүп, мамлекетибиздин туруктуулугун, гүлдөп-өнүгүшүн камсыздайт.
Конституция күнү – Мекенибиз үчүн, анын жетишкендиктери жана прогресси үчүн сыймыктануучу күн. 
Баарыңыздарды Конституция күнү менен куттуктайм! Баарыбызга ачык асман, Мекенибизге бакубатчылык жана гүлдөп өнүгүү каалайм. Конституциябыз ар дайым укугубузду, эркиндигибизди коргоп, тынчтыкта, ынтымакта жашайлы.
Урматтоо менен,
Алмазбек Акматов

Бүгүн, 4-майдагы Жогорку Кеңештин жыйынында “Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы жөнүндөгү” конституциялык мыйзамдын долбоору үчүнчү окууда каралды.

Жыйында Бюджет, экономикалык жана фискалдык саясат боюнча комитеттин төрагасы Данияр Төлөнов баяндама жасады.

Алсак, сунушталган мыйзам долбоору Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын укуктук макамын, ишинин негиздерин жана принциптерин аныктайт. Муну менен катар аудиттин жогорку органдарынын эл аралык стандарттарын, Кыргыз Республикасынын Бюджеттик кодексинин жана башка мыйзамдарынын жоболорун эске алуу менен Эсептөө палатасынын милдеттери, функциялары жана ыйгарым укуктары конкреттештирилет.

Жыйынтыгында мыйзам долбооруна добуш берилип, колдоо тапты.

Бүгүн, 2023-жылдын 29-апрелинде, Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын кызматкерлери ишембилик өткөрүштү.
Кыргыз Республикасынын Президентинин “Улуттук тазалык күнү жана 2023-2025-жылдар мезгилинде тиричилик калдыктарын иштетүү боюнча натыйжалуу инфраструктураны түзүү боюнча иш-аракеттер планы жөнүндө” Жарлыгын ишке ашыруу максатында массалык ишембилик өткөрүлүп жатат.
Эсептөө палатасынын жалпы жамааты ишембиликтин алкагында "Ала-Арча" Мамлекеттик жаратылыш паркына кетчү жолду тазалап чыгышты.

Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы Кыргыз Республикасынын агрардык секторун өнүктүрүү долбоорлоруна мамлекеттик инвестициялык программанын алкагында бөлүнгөн каражаттарды пайдалануунун натыйжалуулугуна аудит жүргүздү.

Текшерүүнүн жүрүшүндө жалпысынан 105,2 млн сомдук натыйжасыз жана сарамжалсыз пайдаланылган каражаттар аныкталган.

Алсак, «Мал чарбасын жана рынокту өнүктүрүү - 1» долбоорунун (2013-2019-жылдарга долбоорду ишке ашыруу) акча каражаттары айрым учурда долбоордун максаттарына жетпестен пайдаланылган.

Ысык-Көл жана Нарын облустарындагы жайыттардын абалына мониторинг жүргүзүү жана баалоо үчүн 20 адис жана консультанттар тартылган. Бирок жайыттардын абалы, жайыттардын деградациясынын деңгээли жана аянты боюнча расмий маалыматтар жок. Бул адистердин жана консультанттардын эмгек акысы 15,9 миллион сомду түзгөн.

2017-жылдын 17-мартында Польшанын Ветеринардык палатасы менен боордоштук кызматташуу боюнча кол коюлган келишимге ылайык, Кыргызстандын Ветеринардык палатасы Кыргыз Республикасынын Ветеринардык палатасынын Финансылык туруктуулук боюнча колдонмо түрүндөгү макулдашылган жыйынтыктоочу документти алган эмес. Бул кызматташтыкты ишке ашырууга 4,3 миллион сом жумшалган. Мындан тышкары, долбоорду ишке ашыруу мезгилинде Ветеринардык палатанын операциялык чыгымдарына 10,4 млн сом каржыланган, ошол эле учурда Ветеринардык палата финансылык жактан туруктуу түзүм катары түзүлбөй, ошондой эле бул долбоорго салым кошо алган эмес. Долбоордун алкагында жалпы суммасы 6,1 млн сомго 4 даана транспорт каражаттары сатылып алынган.

Айыл чарба долбоорлорун ишке ашыруу башкармалыгынын жетекчилигинин функционалдык милдеттеринин кайталанышы жалпысынан 1,5 млн сомдук эмгек акы төлөө жагынан каражаттарды сарамжалсыз пайдаланууга алып келген.

«Рынокторго чыгууну камсыздоо» долбоорунун алкагында (2019-2021-жылдарга долбоорду ишке ашыруу) 2,8 млн сом өлчөмүндөгү каражаттар долбоордун максаттарына жетпестен пайдаланылган, анын ичинде 0,6 млн сомго негизсиз эмгек акы төлөнүп берилген.

«Улуттук суу ресурстарын башкаруу» долбооруна кошумча каржылоо (2020-2022-жылдарга долбоорду ишке ашыруу) боюнча 5,1 млн сом акча каражаты долбоордун максаттарына жетпестен пайдаланылган.

Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы Ош шаарынын 2021-жылга бюджетин түзүлүшүнө жана аткарылышына жургүзүлгөн шайкештик аудиттин жыйынтыктары менен 336834,4 миң сомдук бузуулар аныкталган.

• Анын ичинен жалпысынан 41 402,9 миң сомго каржылык мыйзам бузуулар аныкталган болсо.
• Бюджеттик резервдер жана жоготуулар 259 168,3 миң сомду түзгөн.

Мындан тышкары 36 263,2 миң сомдук сарамжалсыз пайдаланылган каражаттар аныкталган.

Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас областтары боюнча аймактык бөлүнүшү тарабынан, Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын 2021-жылга карата Чүй областынын Аламүдүн районунун жергиликтүү бюджеттеринин түзүлүшүнө жана аткарылышына, муниципалдык ишканаларынын ишине жана республикалык бюджеттеги айрым мекемелердин бюджеттеринин аткарылышына шайкештик аудиттер жүргүзүлгөн.

Аламүдүн районунда жүргүзүлгөн аудиттердин жыйынтыгында бардыгы: Аныкталган финансылык бузуулар – 7 398,2 миң сомду түзгөн, анын ичинде:

- акча каражаттарынын жетпей калуулары жана уурдоолор-7,0 миң сом;

- каражаттарды чыгымдоодогу бузуулар жана жетишпестиктер -7 147,3 миң сом, анын ичинен:

• эмгек акыны негизсиз төлөөлөр- 1 461,4 миң сом;
• эсеп берме суммаларды кошкондо, материалдык баалуулуктарды жана акча каражаттарын негизсиз эсептен чыгаруу – 2 138,6 миң сом;
• курулуш-куроо иштеринин көлөмдөрүнүн жогорулатылышы 2 144,5 миң сом;
• бюджеттик каражаттарды максатсыз пайдалануу – 373,8 миң сом;
• эсеп боюнча жашырылган дебитордук жана жогорулатылган кредитордук карыз- 934,2 миң сом;
• каржылоо булактары жок болгон учурда, бюджеттин башка деңгээлинде турган уюмдарга республикалык жана жергиликтүү бюджеттерден бөлүнгөн каражаттар– 94,8 миң сом.

- бюджеттин кошумча чегерилген кирешелери – 124,9 миң сом, анын ичинен:

•  салык жана бажы мыйзамдарын бузуу – 38,0 миң сом;
•  бюджетке которулууга тийиш болгон ижара акысы – 86,9 миң сом;

- Соцфонддун кошумча чегерилген кирешелери-119,0 миң сом.

Аныкталган бюджеттин резервдери жана жоготуулары – 12 890,7 миң сом, анын ичинен:

• товардык-материалдык баалуулуктардын ченемден ашык чыгымдары1 338,8 миң сом;
• эмгек акы төлөөдөгү бузуулар-2 350,8 миң сом;
• Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары жана башка органдар тарабынан бюджетти түзүүдө анын киреше бөлүгүнүн көрсөткүчтөрүн азайтуу жана чыгаша бөлүгүнүн көрсөткүчтөрүн жогорулатуу менен колдонуудагы мыйзамдарга карама-каршы келген чечимдерди кабыл алгандыгына байланыштуу, салык, бажы жана башка төлөмдөр боюнча жана бюджеттин чыгаша бөлүгү боюнча бюджеттин жоготуулары – 8 402,3 миң сомду түзгөн;
• башка резервдер жана жоготуулар – 798,8 миң сом.

Аныкталган рационалдуу эмес пайдаланылган каражаттар – 2 804,0 миң сомду түзгөн.

Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын Бишкек шаары, Чүй жана Талас областтары боюнча аймактык бөлүнүшүнүн отурумунун чечими менен Таш-Дөбө айыл өкмөтүнүн бюджетинин түзүлүшүнүн жана аткарылышынын шайкештик аудитинин материалдары, Төмөнкү Аларча айыл өкмөтүнүн айрым суроолор боюнча материалдары, Октябрь айыл өкмөтүнүн курулуш жана оңдоо иштеринин шайкештик аудитинин материалдары укуктук баа берүү үчүн Чүй областтык прокуратурасына жиберилген.

2023-жылдын 25-апрелинен 27-апрелине чейин 2022-жылы мамлекеттик сатып алуулар багытында мыйзамдарга олуттуу өзгөртүүлөр киргизилгендигине байланыштуу, USAID тарабынан каржыланган Фискалдык жоопкерчилик жана туруктуу соода долбоорунун (FAST USAID) колдоосу менен КРнын Эсептөө палатасынын аудиторлоруна жана инспекторлор үчүн, ошондой эле Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын кызматкерлери үчүн «Мамлекеттик сатып алуулар жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Мыйзамынын негизги талаптары» деген темада тренинг өткөрүлдү.

Тренер эксперт, Кыргыз Республикасынын Финансы министрлигинин Окуу борборунун тренери, FAST USAID долбоорунун мамлекеттик сатып алуулар боюнча консультанты – Абдымомунова Сайна Рыскелдиевна болду.

Тренингдин жүрүшүндө Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын кызматкерлерине мамлекеттик сатып алуулар системасындагы инновациялар, мамлекеттик сатып алууларды пландаштыруудан контракттык башкарууга чейинки этаптары, сунуштарды баалоонун түрлөрү, апелляциялык механизми, ошондой эле, “Тандоо” электрондук каталогду колдонуу тууралуу маалымат берилди.

Тренингдин катышуучулары мамлекеттик сатып алуулар чөйрөсүндөгү инновациялар боюнча актуалдуу маалыматтарды алып, талкуулашты, ошондой эле мамлекеттик сатып алуулар системасы боюнча өз ой-пикирлерин билдиришти. Андан тышкары мамлекеттик сатып алуулар аудитин жүргүзүүдө мамлекеттик сатып алуулардын инструменттерин жана механизмдерин колдонууну үйрөнүштү. Тренингдин практикалык бөлүгүндө кейс боюнча топтук талкуулар уюштурулду.

Жыйынтыгында катышуучулар мамлекеттик сатып алуулар системасын өркүндөтүү боюнча сунуштарын айтышып, тренингге катышуу сертификаттарын алышты.

2023-жылдын 26-апрелинде КМШга мүчө мамлекеттердин Финансылык көзөмөлдөө боюнча жогорку органдарынын (ФКЖО) мамлекеттик финансылык контролдоо (аудит) стандарттарын иштеп чыгуу боюнча жумушчу топтун XX отуруму оналйн режиминде болуп өттү.

Жыйын видеоконференция аркылуу өтүп, ага Азербайжан Республикасынын, Беларусь Республикасынын, Казакстан Республикасынын, Кыргыз Республикасынын, Молдова Республикасынын, Россия Федерациясынын жана Өзбекстан Республикасынын жогорку финансылык көзөмөл органдарынын өкүлдөрү катышты.

Отурумдун жүрүшүндө, конференциянын катышуучулары 2023-жылга КМШга мүчө мамлекеттердин Финансылык көзөмөлдөө боюнча жогорку органдарынын (ФКЖО) мамлекеттик финансылык контролдоо (аудит) стандарттарын иштеп чыгуу боюнча жумушчу топтун Иш планын бекитишти. Андан тышкары Беларусь Республикасынын өкүлү КМШга мүчө-мамлекеттердин Консолидацияланган финансылык отчеттуулуктун аудити боюнча колдонмонун долбоорун талкууга алып чыкты. Ошондой эле, катышуучулар КМШга мүчө-мамлекеттер тарабынан колдонулган аудитордук иш-чараларды пландаштырууда тобокелдиктерди башкаруу системасын колдонуу боюнча Казакстан Республикасынын өкүлүнүн маалыматын угушту.

Маалымат үчүн:

КМШга мүчө-мамлекеттердин Финансылык көзөмөлдөө боюнча жогорку органдарынын (ФКЖО)  финансылык контролунун (аудитинин) мамлекеттик стандарттарын иштеп чыгуу боюнча жумушчу тобу 2010-жылы түзүлүп, мамлекеттик финансылык көзөмөл (аудит) тармагында изилдөөлөрдү жүргүзүү жана стандарттарды иштеп чыгуу максатында КМШга мүчө-мамлекеттердин (ФКЖО) башчыларынын кеңешинин сессиясынын чечимине ылайык иш алып барат.

Урматтуу кыргызстандыктар!
Сиздерди Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын жана жеке өзүмдүн атымдан Орозо айт майрамы менен чын дилимден куттуктайм! Ыйык Рамазан айында кармаган орозоңуздар, окуган кураныңыздар кабыл болсун!
Быйыл берекелүү Орозо айы жаркыраган жазга туш келгендиги да жакшылыктын жышааны деп эсептейм  Андыктан, жаз менен кошо жакшылыктардын үрөөнү себилип, өлкөбүз өнүгө берсин! Кармаган орозобуз кабыл болуп, баардык тилектерибиз орундалышын каалайм! Мамлекетибиз алдыга гана жылып, элибиздин эмгеги ийгиликтер менен коштолсун!
Урматтоо менен,
Алмазбек Акматов

2023-жылдын 19-апрелинде Эсептөө палатасынын кызматкерлери EUROSAI жумушчу тобу тарабынан уюштурулган Маалыматтык технологиялар боюнча (ITWG)  "Өзүңүздү идентификациялаңыз: Электрондук иденттүүлүккө карай татаал жол" аттуу темада онлайн семинарга катышты.

Негизги баяндамачылар жана эксперттер, ошондой эле ARABOSAI ITWG Кызматташуу өнөктөштөрү, санариптик дүйнө убакыттын өтүшү менен кеңири таралып баратканын жана аудиторлордун ишине таасир этүүчү тенденцияларды кармануу маанилүү экенин белгилешип, салыштырмалуу маалымат беришти. Андан тышкары, онлайн семинардын жүрүшүндө төмөнкү темалар каралды: eIDAS (Электрондук идентификация жана аутентификация, сервистер) иштеп чыгуу, Биримдиктин мүчө мамлекеттеринин деңгээлинде eIDASтын санариптик экосистемага тийгизген таасирин баалоо, электрондук өкмөт жана eID, санариптик идентификация жана текшерүү - Улуу Британиянын тажрыйбасын эске алып, электрондук мамлекеттик кызматтар.

Иш-чаранын катышуучулары керектүү билимге ээ болуп, электрондук башкаруу тармагындагы акыркы тенденциялар менен таанышышты.

Бүгүн, 19-апрелдеги Жогорку Кеңештин жыйынында “Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы жөнүндөгү” конституциялык мыйзамдын долбоору экинчи окууда каралды.

Жыйында баяндама жасаган Бюджет, экономикалык жана фискалдык саясат боюнча комитеттин төрагасы Данияр Төлөнов белгилегендей, сунушталган мыйзам долбоору Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасынын укуктук макамын, ишинин негиздерин жана принциптерин аныктайт. Муну менен катар аудиттин жогорку органдарынын эл аралык стандарттарын, Кыргыз Республикасынын Бюджеттик кодексинин жана башка мыйзамдарынын жоболорун эске алуу менен Эсептөө палатасынын милдеттери, функциялары жана ыйгарым укуктары конкреттештирилет.

Талкуу маалында депутат Эмил Жамгырчиев мыйзам долбоорунун 12-беренесинин 5-пункту тууралуу сөз кылып, соттуулугу жоюлса да, жоюлбаса да соттолгон адам Эсептөө палатасына келбеш керектигин белгиледи.

Ал эми депутат Нуржигит Кадырбеков мамлекеттик бюджеттен курулуп жаткан объектилердин баасы кымбатка түшүп жатканын жүйө келтирип, аталган маселени көзөмөлдөөгө чакырды.

Ошондой эле депутат Кундузбек Сулайманов Эсептөө палатасынын аудиторлору юриспруденция адистигине ээ болушу керектигин айтса, депутат Максатбек Сарбагышев аудиторлордун толук кандуу иштөөсүнө керектүү шарттарды түзүп берүү зарылчылыгына токтолду.

Андан тышкары, депутат Гуля Кожокулова ар беренелер боюнча тактоочу суроолорду узатса, депуттак Эльвира Сурабалдиева Эсептөө палатасынын мүчөлөрүн шайлоодо гендердик теңчиликке басым жасоо керектигин кошумчалады. 

Жыйынтыгында мыйзам долбооруна добуш берилип, экинчи окууда кабыл алынды.