КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН КОНСТИТУЦИЯЛЫК МЫЙЗАМЫ

Бишкек шаары, 2023-жылдын 31-майы № 114

Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы жөнүндө

1-глава. Жалпы жоболор

1-берене. Жөнгө салуу предмети

Ушул конституциялык Мыйзам Кыргыз Республикасынын Эсептөө палатасы (мындан ары - Эсептөө палатасы) тарабынан Эсептөө палатасынын компетенциясынын чектеринде Кыргыз Республикасынын бюджеттик системасынын бюджеттеринин аткарылышына, мамлекеттик жана муниципалдык менчиктин жана башка ресурстардын пайдаланылышына тышкы мамлекеттик аудитти жүргүзүү процессинде келип чыккан мамилелерди, ошондой эле Эсептөө палатасынын милдеттерин, функцияларын, ыйгарым укуктарын жана ишин уюштурууну жөнгө салат.

2-берене. Эсептөө палатасынын статусу

1. Эсептөө палатасы Кыргыз Республикасынын Конституциясында белгиленген тартипте түзүлүүчү, Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешине (мындан ары - Жогорку Кеңеш) жана Кыргыз Республикасынын Президентине (мындан ары - Президент) отчет берүүчү Кыргыз Республикасынын тышкы мамлекеттик аудитинин көз карандысыз жогорку органы болуп саналат.

2. Ушул конституциялык Мыйзамда аныкталган милдеттердин алкагында Эсептөө палатасы уюштуруучулук, функционалдык, финансылык көз карандысыздыкка ээ жана өз ишин өз алдынча жана аудиттин жогорку органдарынын аудитинин эл аралык стандарттарына ылайык жүзөгө ашырат.

3. Эсептөө палатасы Кыргыз Республикасынын атайын статусу бар мамлекеттик органы болуп саналат, анын Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик гербинин сүрөтү жана өзүнүн аталышы бар мөөрү, ошондой эле өз символикасы бар.

4. Эсептөө палатасынын туруктуу жайгашкан жери болуп Бишкек шаары саналат.

3-берене. Ушул конституциялык Мыйзамда колдонулуучу түшүнүктөр

Ушул конституциялык Мыйзамда төмөнкүдөй түшүнүктөр колдонулат:

1) аудитор - Эсептөө палатасынын ушул конституциялык Мыйзамда белгиленген кызматтык милдеттердин айрым чөйрөсү бар кызмат адамы;

2) аудитордук иш-чара - маалыматтын же учурдагы шарттардын белгиленген критерийлерге шайкештигин аныктоо максатында объективдүү баалоо үчүн далилдерди алуу боюнча чаралардын комплекси;

3) шайкештик аудити - аудит субъектинин анын ишин жөнгө салган мыйзамдарды сактоосуна баа берүү;

4) натыйжалуулук аудити - үнөмдүүлүк, натыйжалуулук жана майнаптуулук жагынан аудит субъектинин ишин изилдөө жана талдоо;

5) финансылык аудит - финансылык отчеттуулук мыйзамдардын талаптарына жана бухгалтердик стандарттарга ылайык даярдалган деген пикирди билдирүүгө мүмкүндүк берген аудит субъектинин финансылык отчеттуулугун жана эсепке алуу системасын изилдөө жана талдоо;

6) бюджеттик системанын бюджеттери - республикалык жана жергиликтүү бюджеттер, Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетине караштуу Кыргыз Республикасынын Социалдык фондунун (мындан ары - Социалдык фонд) жана Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигине караштуу Милдеттүү медициналык камсыздандыруу фондунун (мындан ары - Милдеттүү медициналык камсыздандыруу фонду) бюджеттери;

7) пландан тышкаркы аудитордук иш-чара - Президенттин тапшырмасы жана Жогорку Кеңештин токтому болгон учурда Эсептөө палатасынын төрагасы тарабынан дайындалуучу иш-чара;

8) тышкы адис - аудиттен жана бухгалтердик эсептен айырмаланган иштин чөйрөсүндө атайын билимдери, көндүмдөрү жана иш тажрыйбасы бар жеке же юридикалык жак;

9) кайталанган аудит - аудит субъектинде бюджеттик мыйзамдарды же бөтөн жеке жана юридикалык жактардын негизделген жазуу жүзүндөгү суроо-талабын бузуунун мурда табылбаган фактылары бар экендиги жөнүндө ырасталган маалыматтар алынган учурда аудит аяктагандан кийин дайындалуучу аудит. Кайталанган аудит бюджеттик мыйзамдарды бузуу фактылары жөнүндө документ түрүндөгү маалыматтардын негизинде гана жүргүзүлөт;

10) сунуш - финансылык тартипти бузууга жол бергендиги үчүн күнөөлүү аудит субъектинин жетекчилерине карата, ошондой эле Эсептөө палатасынын талаптары аткарылбаган же аткаруу мөөнөттөрү сакталбаган учурларда чараларды көрүү жөнүндө сунуштар менен Президентке, Жогорку Кеңешке, Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетине (мындан ары - Министрлер Кабинети), ошондой эле тийиштүү мамлекеттик жана башка органдарга жөнөтүлүүчү документ;

11) жазма буйрук - кезектеги бюджеттик жылга жана пландуу мезгилге бюджетти тактоодо жана бюджеттин долбоорун түзүүдө финансылык бузуулардын аныкталган фактыларын жоюу боюнча жана табылган кемчиликтерди жана бузууларды жоюу; аудитордук же эксперттик-аналитикалык иш-чараларды жүргүзүүгө тоскоолдук кылган жактарды жоопкерчиликке тартуу боюнча чараларды көрүү үчүн аудит субъектинин жетекчисине жөнөтүлүүчү, милдеттүү түрдө аткарылууга тийиш болгон документ;

12) сунуштама - финансылык операцияларды жана ички контролду жүргүзүү боюнча иштин формаларын жана методдорун өркүндөтүү жөнүндө сунуштары менен аудит субъектине же болбосо тиешелүү мамлекеттик органга жана башка уюмдарга жөнөтүлүүчү документ;

13) Эсептөө палатасынын кызматчысы - Эсептөө палатасынын мамлекеттик жарандык кызматчы болуп саналган кызмат адамы;

14) Эсептөө палатасынын кызматкери - Эсептөө палатасынын кызмат адамы, ошондой эле техникалык жана кенже тейлөөчү персоналы;

15) Эсептөө палатасынын стандарттары - Эсептөө палатасынын аудитордук ишти, эксперттик-аналитикалык иш-чараларды жана ички иштин башка түрлөрүн жүргүзүшүнүн бирдей эрежелерин, талаптарын жана жол-жоболорун түзүүчү документтер;

16) аудиттин субъекттери - мамлекеттик жана муниципалдык органдар, мекемелер, уюмдар, ишканалар, ошондой эле мамлекеттик жана/же муниципалдык катышуунун чоң үлүшү бар болгон менчиктин жеке жана башка формасындагы юридикалык жактар, анын ичинде алардын туунду чарбалык коомдору;

17) мамлекеттик жана/же муниципалдык катышуунун чоң үлүшү - менчиктин жеке жана башка формасындагы ишканалар менен уюмдарда 51 жана андан ашык пайызды түзгөн мамлекеттик жана/же муниципалдык катышуу;

18) тышкы мамлекеттик аудит - мамлекеттик бийлик органынын Кыргыз Республикасынын ресурстарын (финансылык, материалдык жана башка) башкаруунун абалына аудит жүргүзүү боюнча, максаты мамлекеттик жана муниципалдык каражаттарды жана мүлктү пайдалануунун натыйжалуулугун, финансылык отчеттуулуктун ишенимдүүлүгүн жана бухгалтердик эсепти жүргүзүүнүн тууралыгын баалоо, финансылык тартипти бузууларды четтетүү болуп саналган иши;

19) аудиттин түрлөрү - финансылык аудит, шайкештик аудити жана натыйжалуулук аудити;

20) эксперттик-аналитикалык иш - финансы системасынын актуалдуу көйгөйлөрү, бюджеттик системанын бюджеттерин, бюджеттен тышкаркы фонддорду түзүү жана аткаруу көйгөйлөрү боюнча эксперттик-аналитикалык иш-чараларды жүргүзүү, ошондой эле жүргүзүлгөн аудитордук жана эксперттик-аналитикалык иш-чаралардын натыйжалары боюнча табылган бузуулардын жана кемчиликтердин себептерин жана кесепеттерин изилдөө;

21) Эсептөө палатасынын финансылык отчеттуулугунун аудити - финансылык отчеттуулуктун, бухгалтердик эсептин жана жүргүзүлгөн мамлекеттик сатып алуулардын Кыргыз Республикасынын мыйзамдарынын талаптарына шайкештиги жөнүндө отчет.

4-берене. Эсептөө палатасынын ишинин укуктук негизи жана принциптери

1. Эсептөө палатасы өз ишинде Кыргыз Республикасынын Конституциясын, ушул конституциялык Мыйзамды, Кыргыз Республикасынын башка ченемдик укуктук актыларын, ошондой эле Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык күчүнө кирген эл аралык келишимдерди жана көз карандысыз аудиттин эл аралык-укуктук принциптерин жетекчиликке алат.

2. Аудитордук жана эксперттик-аналитикалык иш-чаралар мыйзамдуулук, натыйжалуулук, объективдүүлүк, көз карандысыздык, ачыктык жана айкындык принциптеринде жүзөгө ашырылат.

Толук түрдө бул шилтемеден көчүрүп алсаңыз болот (pdf, 292Kb)